Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen, oestervissers verenigd in NetVISwerk en Werelderfgoedcentrum Waddenzee gaan samen meer kennis ontwikkelen over het beheer, natuurherstel en benutting van schelpdierbanken in de Waddenzee.

Gezonde schelpdierbanken zoals mossel- en oesterbanken zijn essentieel in een rijk Waddenlandschap. Het zijn hotspots van biodiversiteit en een dagelijks buffet voor wadvogels. In de jaren tachtig verdwenen droogvallende banken als gevolg van bodemvisserij. Het natuurlijke herstel van mosselbanken ging vervolgens gepaard met de komst van de invasieve Japanse oester. Deze exoot vestigde zich deels op mosselbanken. Hierdoor telt de Waddenzee nu drie typen schelpdierbanken: mosselbanken, gemengde banken met mossels en Japanse oesters en oesterriffen die vrijwel geheel uit oesters bestaan.

Ecologische waarde
Doel van het onderzoek is inzicht krijgen in de ecologische waarde van oesterriffen en gemengde mossel- en oesterbanken, om de beschermingsstatus te kunnen evalueren. Ook wordt verkend of met mosselbankherstel natuurwinst is te creëren, naast duurzaam menselijk medegebruik. Het onderzoek is dit voorjaar gestart en zal in augustus 2028 zijn afgerond.

Vier deelprojecten
Het onderzoek bestaat uit vier deelprojecten. Deelnemers brengen de stabiliteit en levenscyclus van oesterriffen en gemengde banken in kaart. Zij documenteren voor het eerst de ecologische waarde van oesterriffen in de Waddenzee, zodat alle typen schelpdierriffen effectief kunnen worden geïntegreerd in beheermaatregelen. Ook volgen proeven waarbij het effect van verschillende manieren van oesters oogsten op gemengde en volledige oesterriffen wordt uitgetest. Hierbij wordt specifiek gekeken naar natuurwinst op de banken en mogelijke verstoring van vogels.

Joint fact finding
De voortgang van het onderzoek en de opgedane kennis worden uitgewisseld met beheerders en andere betrokkenen. Het project beoogt vissers, kustbewoners, onderzoekers en beheerders nader tot elkaar te brengen bij het testen van praktische maatregelen voor duurzaam beheer van gemengde oester-mosselbanken en oesterriffen in de Waddenzee. Daarmee zal het project bijdragen aan een cultuur van joint fact finding en samenwerking tussen visserij, wetenschap en natuurbeheer.

Onderzoeksresultaten
De onderzoeksresultaten zijn in 2028 toegankelijk voor vissers/oesterrapers, natuurbeheerders, onderzoekers, vergunningverleners, schippers en wadlopers. Informatie komt beschikbaar op de websites van het WEC en van beroepsvereniging NetVISwerk.

Het onderzoeksproject wordt mogelijk gemaakt met subsidie van het Waddenfonds en de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen.

Foto: Henk Postma